Dünyaca ünlü Rus sanatçı Peter Theremin, Türk müzikseverleri ile buluştu
Rus müzisyenin konserleri Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi, Karacadağ Kalkınma Ajansı, Hacı Bektaş Veli Üniversitesi’nin desteğiyle Rus Müziği Müzesi (Ankara) tarafından düzenlendi.
Theremin, Rus fizikçi Lev Theremin tarafından yüz yılı aşkın bir süre önce St. Petersburg’da icat edilen benzersiz, temassız bir müzik aletidir. Henüz hiçbir değişikliğe, güncellemeye uğramamış olan bu mükemmel elektronik enstrüman, dünya elektronik müziğinin de önünü açmış oldu.
Peter Theremin, ünlü atasının icadını Sputnik’e anlattı:
Büyük büyükbabamın icadının özü, müzik aleti ile müzisyen arasında teller veya tuşlar şeklinde hiçbir aracın bulunmamasıdır. Ses yalnızca sanatçının hareketi ile üretilir ve nefes alma dahil en ufak harekete duyarlıdır. Böylece Theremin, kendi sesi gibi neredeyse müzisyenin bir parçası haline gelir.
Konserlerde, klasik müzikten rock ve folk melodilerine kadar tüm müzik tarz ve akımlarından eserlerin seslendirilmesi, enstrümanın kullanımının sınırsız olduğunu kanıtladı. İzleyiciler, thereminin yaratıcısı Lev Theremin’i ve enstrümanın tarihini anlatan tanıtım filmini izledi. Sanatçıların Türk müzik severleri için bir sürprizi de oldu, ‘Memleketim’ şarkısı ve ‘Evlerinin önü yonca’ adlı Urfa türküsü izleyiciler tarafından büyük bir ilgi gördü.
Kompakt Theremin formundaki Matruşka bebeği büyük ilgi uyandırdı. Programlar, turun organizatörü ve Rus Müzik Müzesi’nin yaratıcısı Alyona Palajçenko tarafından Türkçe olarak sunuldu, konserlerin tamamı ise açıklamalar eşliğinde dinleyicilerle canlı iletişim halinde gerçekleşti.
Palajçenko, “Faaliyetlerim kapsamında Türk dinleyicilere Rus müziği aracılığıyla Rus kültürünü tanıtmaya çalışıyorum. Türkiye’de keman ve piyanoyla kimseyi şaşırtmayacağımı düşünerek, az bilinen Theremin enstrümanının hem Türk kamuoyunu yeniliğiyle çok memnun edeceğini, hem de onları harika bir Rus bilim adamıyla ve onun torunuyla tanıştırabileceğimi düşündüm. Çünkü o, thereminin dünyada yaygınlaştırır ve önde gelen sanatçılardan biridir” açıklamasında bulundu.
Eski ama az bilinen bir enstrüman olan theremin sesi, alışılmadık çalış tarzı ve alete dokunulmadan ses çıkarması seyirciyi büyüledi. Konserlerin ardından arzu eden herkes theremin çalma imkanı buldu.
Konserler kapsamında Peter Theremin’in yönetiminde verilen ustalık sınıfları ise eğlenceli ve kalabalıktı. Deneyimsiz izleyicilerin acemice hareketlerinin neden olduğu enstrümanın kozmik uğultusu kahkahalara ve eğlenceli bir şaşkınlığa neden oldu. En basit melodiyi icra etmek için bile el sallamanın yeterli olmadığı, görünmez bir elektromanyetik alanda ellerin ve parmakların inanılmaz derecede ince hareketlerini gerektirdiği ve bunun uzun yıllar süren çalışma ve eğitimden sonra başarılabileceği ortaya çıktı.
Peter Theremin’e eşlik eden ve ayrıca kendi eserlerini de seslendiren piyanist ve besteci Margo Vrubel, izleyicilerden büyük alkış topladı. Rusya’dan ilk kez Türkiye’ye gelen konuklar Şanlıurfa ve Ankara’yı ziyaret etti, özellikle Urfa gezisi kendilerine unutulmaz izlenimler kazandırdı.
Peter Theremin, “Şanlıurfa ilinin inanılmaz güzel ve tarihi yerlerini gezdik. Balıklıgöl’ün güzelliği, arkeoloji müzesi, antik nekropol, Harran’da dünyanın ilk üniversitesi ve karınca yuvasına benzeyen muhteşem evleri, Göbeklitepe karşısında şok oldum. Hiç böyle bir şey duymadım ve görmedim. Aynı şekilde Kapadokya’ya da hayran kaldım. Ama bir müzisyen olarak Türk türkülerinden daha çok etkilendim. Onları o kadar çok sevdim ki bazı Türk halk şarkılarını repertuvarıma dahil etmek istiyorum, çünkü Theremin sonsuz modülasyon ve mikroton olanaklarıyla Türk makamlarına çok yakındır” diye duygularını paylaştı.
Tur kapsamında Şanlıurfa ve Kapadokya’nın en önemli kültürel ve tarihi mekanlarında birkaç klip çekildi. Peter Theremin, turnenin sona erdikten sonra kullandığı theremin enstrümanını Ankara’daki Rus Müziği Müzesi’ne hediye etti.