Kripto Para Piyasaları

Kripto Para Birimi Ne Demektir, Özellikleri Nelerdir?

Kripto paralar, sanal para birimi olarak kullanılan ve herhangi bir fiziksel biçimde mevcut olmayan dijital varlıklardır. Kriptografi, yani şifreleme ile güvence altına alınmışlardır. Bu sayede örneğin; sahtecilik veya aynı kripto parayla birden fazla işlem yapmak anlamına gelen “çifte harcama” eylemi neredeyse imkânsız hale gelmiştir.

Dünyanın ilk kripto parası 2008 yılında oluşturulan Bitcoin’dir. Bitcoin’i, bugün sayıları yüzleri bulan çeşitlilikle diğer kripto türleri takip etmiştir. Klasik anlamdaki para birimlerinin aksine, kripto para birimleri merkezi bir otorite tarafından verilmez. Bu özellik, yatırımcıları için kriptoların belki de en çekici yanıdır. Çünkü bu şekilde kriptoların büyük bir kısmı hükümet düzenlemelerinden veya manipülasyonlarından muaf kalır.

Bir Yatırım Aracının Kripto Para Olup Olmadığını Ne Belirler?

Kripto kavramı aslında uzun yıllardır hayatımızdaydı. Örneğin, banka kartlarıyla, sanal kartlarla veya internet üzerinden yaptığımız her işlemde fiziki banknot yerine kripto paraları kullanıyorduk. Yapılan işlemler, bankalar arasında fiziki anlamda para transferi olmadan dijital temellerde yapılıyordu.

Dolayısıyla bir bakış açısıyla, bu işlemlerde de kriptolar kullanılıyordu. Çünkü söz konusu işlemler sonucunda finansal sistemlerde sadece rakamsal değişiklikler oluyordu. Yeni nesil kriptolar ise temel olarak dijital işlemlerde kullanılmalarının yanında öncelikle fiziki olarak var olmamalarıyla atalarından ayrılmaktadır. Ayrıca yukarıda değindiğimiz gibi bir devlet veya kuruluşun kurallarına tabi olmamaları ve işlemlerin sistemde yer alan tüm birimlerin fikir birliği içinde yapılmasıyla geçmiş versiyonlardan farklıdır.

Dünyadaki diğer para birimlerine nazaran bu kadar çok ilgi görmesinin ve sevilmesinin en temel nedeni ise dağıtık bir yapıda olmasıdır. Bu haliyle işlemler tek bir otoritenin kontrolüyle değil tüm kullanıcıların kontrolünden ve onayından geçerek gerçekleşmektedir. Bu özellik de, bu para biriminin daha güvenli olarak anılmasını sağlamaktadır.

Kripto Para Birimleri Nasıl Oluşturulur?

Kripto para birimleri, madencilik adı verilen bir süreçle oluşturulur. Özel donanıma (hardware) sahip bireyler, verdikleri hizmetler karşılığında bir network (ağ) tarafından jetonlarla veya Bitcoin gibi kripto birimleriyle ödüllendirilirler.

Merkezi olmayan bu rekabetçi süreçte eğer çok fazla kişi bir madeni para çıkarmaya çalışırsa, networke yapılacak her yeni eklemeyle kâr elde etmek giderek daha zor hale gelecektir. Bu, limitli üretilebilecek Bitcoin’in zaman içinde artan popülaritesiyle değerinin artmasının temel nedenlerinden biridir.

Bitcoin ve Onu Değerli Kılan Şey Nedir?

Bitcoin, konuyla ilgili önceki iki makalemizde de değindiğimiz gibi, yukarıda verdiğimiz tanıma giren ilk kripto para birimidir. Onu, diğer kripto birimlerinden ayıran ve Bitcoin’i günümüzde bir ‘para’ biçimi olarak kabul etmemizi sağlayan özellik ise piyasada fiziki paralar yerine kullanılabilir olmasıdır.

Bugün, sayıları henüz çok olmasa da, hizmet sektöründeki büyük firmaların alternatifleri, örneğin Airbnb’nin Avrupa’daki rakibi 9flats.com veya bilinen hava yolu şirketlerinden olmayıp büyümek isteyen airBaltic gibi firmalar uzunca bir süredir Bitcoin’i işlemlerinde kabul etmektedir.

Hatta Bitcoin’in değerinin gelecekte artacağı öngörüldüğünden bu firmalarla alışveriş yapanlar için “bugün için değilse bile gelecekte ‘meğer en pahalı tatili yapmışım’ diyebilirsiniz” esprisi yapılmaktadır.

Bitcoin ve onu takip eden kripto para birimlerinin   şekilde kullanımı finans dünyasında en aranan özelliği, yani güven duygusunu kullanıcıya vermektedir. Bu güven duygusu neticesinde zaman içinde bankalar, tüccarlar, kurumlar ve bireyler tarafından kabul görmesi ve işlem ayırımı olmadan her alanda kullanılabilecek hale gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Dolayısıyla kripto ne kadar hızlı ve ne kadar yaygın bir şekilde geçerli bir ödeme yöntemine dönüşürlerse o kadar değerli olarak algılanacaklardır.

Kripto para veya kısaca kripto (Antik Yunancadan, κρυπτός, kruptós, lit. “gizlenmiş, şifreli”), bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Cripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.

2009’da Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulan Bitcoin, ilk merkeziyetsiz paradır. O zamandan beri birçok farklı cripto para ortaya çıkmıştır. Bitcoin dışındaki kripto para birimlerine genel olarak altcoin denilir ki bu kısaltma alternatif ve coin yani madeni para’nın birleşimidir. Uzmanlar, kripto paraların toplam piyasa değerinin ileriki yıllarda 3–4 trilyon Amerikan dolarına kadar çıkabileceğini tahmin etmekte.